Bèta-glucanen: wat zijn het en waarom zijn ze belangrijk?

Een onbekende, maar zeer interessante voedingsstof, gericht op ondersteuning van de weerstand, vinden we in bèta-glucanen. En dan hebben we het specifiek over natuurlijke bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen. Deze bèta-glucanen worden namelijk herkend door je immuuncellen en dat is heel gunstig. Vooral in de wintermaanden. We leggen je in dit blogartikel uit hoe dat zit.

• Wat zijn bèta-glucanen?
• Bèta-glucanen trainen de immuunrespons
• Bèta-glucanen ondersteunen bij bovenste luchtweginfecties
• Bèta-glucanen ondersteunen ademhalingsproblemen bij kinderen
• Bèta-glucanen bevorderen wondgenezende eigenschappen
• Waarop wil je letten bij bèta-glucanen?
• Hoe worden bèta-glucanen geproduceerd?
• Hoe gebruik je bèta-glucanen?
• Wanneer gebruik je bèta-glucanen?
• Bronnen

Bèta-glucanen zijn polysacchariden ofwel complexe vezels die van nature voorkomen in de celwand van paddenstoelen en gisten, maar ook in granen zoals haver en gerst. De verschillende soorten bèta-glucanen hebben verschillende effecten. Bèta-glucanen uit granen dragen bijvoorbeeld bij tot de instandhouding van een normaal cholesterolgehalte in je bloed.

De werking van specifieke bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen uit paddenstoelen en gist (Saccharomyces cerevisiae) is intensief bestudeerd en gedocumenteerd. Dit zijn bèta-glucanen die een belangrijke rol spelen in het immuunsysteem omdat ze de nodige (1,3) en (1,6) zijketens bevatten voor een essentiële immuunmodulerende werking. Ook al bestaat hiervoor nog geen formele gezondheidsclaim, de resultaten uit de studies zijn bijzonder positief. Het gaat dan onder meer over gunstige effecten op de luchtwegen bij bovenste luchtweginfecties onder meer in de winterperiode, op een goede ademhaling bij kinderen en volwassenen, op wondgenezing en over immuunmodulerende effecten bij hooikoorts en allergieën.

Hoe werken bèta-glucanen in het immuunsysteem? De gezuiverde bèta-glucaanstructuur kan worden geïdentificeerd door immuuncellen in de darm, als mogelijke indringer. Dit zorgt voor een functionele, snelle en niet-specifieke immuunrespons die zogenoemde scavenger-cellen (opruimcellen) in de Peyers platen activeert. Deze scavenger-cellen vernietigen indringers of ziekteverwekkers of activeren andere afweercellen zoals B- en T-cellen en dendritische cellen. Bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen uit gist prikkelen en trainen zo het immuunsysteem, zodat het snel kan reageren in geval van een indringer.

Gemiddeld lopen mensen 2 tot 4 bovenste luchtweginfecties op per jaar als gevolg van een virus. Soms met een traag herstel door een langdurig inflammatoir proces in de luchtwegen. Een goed werkend immuunsysteen is essentieel voor het snel en succesvol bestrijden van pathogenen. Als het immuunsysteem is getraind door inname van bèta-glucanen dan blijken de gesensitiseerde immuniteitscellen sneller te reageren op virale en microbiologische indringers. In de studie van Dharsono et al. werden minder verkoudheden geobserveerd bij personen die bèta-glucanen innamen in vergelijking met de controlegroep. Ook waren de symptomen aanzienlijk milder en voelden mensen met bèta-glucanen zich beduidend beter in de winterperiode, zowel fysiek als mentaal. Opvallend was dat ook de bloeddruk lager was bij de interventiegroep

In een studie van Vetvicka et al. kregen willekeurig geselecteerde groepen kinderen gedurende 30 dagen een orale dosis van 100 mg bèta-glucaan per dag. Al na kort gebruik verbeterden de niveaus van speekselimmunoglobulinen (IgM, IgG en IgA) en het fysieke uithoudingsvermogen van de kinderen. Ook namen de niveaus van albumine en calprotectine in het speeksel af. De algehele gezondheidsstatus en fysieke conditie van kinderen die werden blootgesteld aan passief roken verbeterden aanzienlijk. Bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen vormen dus een veelbelovende en goedkope aanpak voor chronische ademhalingsproblemen bij kinderen. Soortgelijk onderzoek bij volwassenen, uitgevoerd door een onafhankelijke onderzoeksgroep, toonde vergelijkbare gunstige bevindingen.

In de studie van Renke et al. worden de effecten van ‘getrainde immuniteit met behulp bèta-glucanen’ beschreven op onder meer wondgenezende eigenschappen en weefselherstel. Bèta-glucanen worden ingezet bij het behandelen van niet-genezende verwondingen en andere chronische aandoeningen en ziekten. Bèta-glucanen dragen bij aan wondgenezing door weefselregeneratie, door stimulatie van collageenbiosynthese en -afzetting, door het vergroten van de treksterkte van de wond en door bijdrage aan behoud van vocht en elasticiteit van de huid. Bèta-glucanen induceren de productie van groeifactoren die essentieel zijn voor de huid, re-epithelialisatie en regeneratie van beschadigde huid. Door regulatie van het immuunsysteem, vermindering van ontsteking in de skeletspieren, door afname van oxidatieve stress en door optimalisatie van weefselregeneratie zorgen bèta-glucanen voor een snellere genezing.

• Belangrijk bij bèta-glucanen is dat het de specifieke bèta-1,3- en -1,6-verbinding bevat voor de juiste werking.
• De zuiverheidgraad van bèta-glucanen moet minimaal boven de 90% zijn en bij voorkeur hoger. Is dat niet het geval, dan verliest het product snel aan werking en kan het allergische reacties veroorzaken.
• Een zuivere bèta-glucaan is een hoogwaardig extract dat volledig is ontdaan van de gistkenmerken, waardoor de natuurlijke bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen Deze bèta-glucanen zijn hypoallergeen en veroorzaken geen allergische reacties.
• Bèta-glucanen die clean label zijn, bevatten geen synthetische kleur- en hulpstoffen en enkel natuurlijke hulpstoffen in plantaardige capsules.

De bakkersgist Saccharomyces cerevisiae die wordt gebruikt voor de productie van bèta-glucanen is een hoogwaardige natuurlijke grondstof. De gist wordt gekweekt op gerst, hop en water zonder toegevoegde voedingsstoffen. In een uniek en zorgvuldig productieproces wordt de buitenste laag van de gistcelwand verwijderd. Wat overblijft is een driedimensionale matrix van zuivere en natuurlijke bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen die direct aan de immuuncellen kunnen worden gepresenteerd.

Bèta-glucaan is zuurresistent en passeert goed de maag. 1 capsule van 250 mg bèta-glucanen volstaat voor kinderen vanaf 5 jaar en voor volwassenen. Als je kiest voor een capsule die te openen is, dan kun je de bèta-glucanen ook vermengen met vloeistof. Bijvoorbeeld als je niet goed kunt slikken, of voor kinderen jonger dan 5 jaar. Een halve dosering / capsule volstaat dan. Het beste neem je bèta-glucanen op een nuchtere maag, ten minste 30 minuten voor de maaltijd.

Bèta-glucanen kunnen het hele jaar door worden gebruikt. De meest aangewezen seizoenen zijn echter de herfst en winter. Bijvoorbeeld in een kuurvorm van 2-4 weken. Daarnaast kunnen bèta-glucanen worden ingezet bij specifieke toepassingen, zoals hiervoor in dit artikel beschreven.

Meer informatie over bèta-glucanen vind je in deze studies:

• Effects of Yeast (1,3)-(1,6)-Beta-Glucan on Severity of Upper Respiratory Tract Infections: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Study in Healthy Subjects van T. Dharsono et al. (2018) uit het tijdschrift Journal of the American College of Nutrition (38)
• Beta Glucan: Supplement or Drug? From laboratory to clinical trials van V. Vetvicka et al. (2019) uit het tijdschrift Molecules 24(7)
• β-Glucan ‘Trained Immunity’ Immunomodulatory Properties Potentiate Tissue Wound Management and Accelerate Fitness Recover van G. Renke et al. (2022) uit het tijdschrift ImmunoTargets and Therapy (11)