Het complexe geheel van micro-organismen dat zich in en op een groot deel van ons lichaam bevindt, zoals het spijsverteringskanaal, de huid en het genitale kanaal, leeft in een symbiotische relatie met de gastheer en vervult essentiële functies op het gebied van spijsvertering, verdediging, stofwisseling, voeding en hormoonhuishouding. Een microbioom in balans (eubiose) is divers en veerkrachtig. Verschillende invloeden kunnen dit delicate evenwicht echter verstoren (dysbiose) en zo leiden tot een overgroei van bacteriën in de dunne darm (SIBO), een aandoening die vaak voorkomt bij mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS). Lees meer in dit blogartikel.
Inhoudsopgave
- Wat zijn de symptomen van SIBO?
- Wat is de oorzaak van SIBO?
- Verschillende typen SIBO
- Hoe test je SIBO?
- Antibiotica bij SIBO
- Plantstoffen bij SIBO
- Probiotica en glutamine bij SIBO
- Conclusie
- Meer weten: kom naar ons live seminar
- Bron
Wat zijn de symptomen van SIBO?
SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) gaat meestal gepaard met symptomen zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid, buikpijn en veranderde stoelgang. Ook kan het extra-intestinale symptomen veroorzaken, zoals vermoeidheid of hoofdpijn, en leiden tot cardiovasculaire, endocriene, neurologische, nefrologische, bindweefsel- of dermatologische complicaties. Een van de beschreven mechanismen achter SIBO is de toename van lipopolysacchariden en inflammatoire cytokines in de darmmucosa, wat kan leiden tot darmhyperpermeabiliteit en chronische, laaggradige systemische ontsteking, met gevolgen die verder reiken dan het spijsverteringskanaal.
Wat is de oorzaak van SIBO?
SIBO heeft een multifactoriële oorsprong, waarbij de meest voorkomende oorzaken zijn een verstoorde voortbeweging van de inhoud door de dunne darm (door bijvoorbeeld medicijnen zoals antidepressiva, darmstenose of andere anatomische afwijkingen), verminderde maagzuursecretie (door een maagbypass of chronisch gebruik van protonpompremmers), terugvloei van coloninhoud naar de dunne darm door disfunctie van de ileocecale klep, of oorzaken die leiden tot intestinale dysbiose, zoals antibioticagebruik, verkeerde voedingskeuzes met veel ultrabewerkte producten, en slechte emotionele regulatie (stress, angst, depressie).
Verschillende typen SIBO
Er zijn verschillende typen SIBO te onderscheiden op basis van het overheersende gas dat door de micro-organismen wordt geproduceerd: waterstof (H2-SIBO), methaan (CH4-SIBO) en waterstofsulfide. Ook kan een SIBO gemengd zijn, waarbij bacteriën een combinatie van gassen, zoals waterstof en methaan, of waterstof en waterstofsulfide produceren.
Hoe test je SIBO?
Vroege onderzoeken naar SIBO definieerden de diagnostische criteria als een bacterietelling van meer dan 10^5 CFU/mL in geaspireerde inhoud van het middelste deel van de dunne darm (het jejunum). Deze techniek is echter invasief en zelden beschikbaar. Glucose- of lactulose-ademtests zijn inmiddels gevalideerd om SIBO te diagnosticeren. Dit heeft geleid tot een toename van de geschatte incidentie van SIBO in de afgelopen jaren.
Antibiotica bij SIBO
Volgens reguliere richtlijnen is antibiotica de standaardbehandeling voor SIBO, hoewel de dosering en het type niet goed zijn gedefinieerd. Het meest gebruikte antibioticum is rifaximine, een breedspectrumantibioticum met een lage absorptie en weinig bacteriële resistentie. Een systematische review en meta-analyse hebben aangetoond dat rifaximine een SIBO-eradicatiepercentage van ongeveer 60% bereikt. Andere antibiotica zoals metronidazol of neomycine worden vaker gebruikt in combinatie met rifaximine bij CH4-SIBO. Antibiotica komt echter ook met bijwerkingen.
Plantstoffen bij SIBO
Naast antibiotica, worden andere therapieën steeds vaker toegepast als ondersteuning bij de behandeling van SIBO, zoals het gebruik van plantstoffen (kruiden). Suppletie met een mengsel van plantenextracten (oregano, berberine, alsem, duizendblad, tijm, gember en zoethout) blijkt even effectief als rifaximine voor de behandeling van SIBO. Ook een aanpak met alleen berberine heeft positieve effecten laten zien. Er komen steeds meer studies die de positieve effecten van kruidenextracten voor het klinische beheer van SIBO evalueren.
Probiotica en glutamine bij SIBO
Andere middelen die kunnen ondersteunen zijn probiotica, glutamine, en gedeeltelijk gehydrolyseerd guar-gom, een vezel met prebiotische eigenschappen die symptomen en ontlastingconsistentie bij patiënten met PDS-diarree helpt verbeteren. Er is weinig bekend over de beste voedingsstrategie voor patiënten met SIBO. Vanwege de overeenkomsten tussen de pathofysiologie van PDS en SIBO kan voeding laag in FODMAPs (fermenteerbare polyolen, monosacchariden, disacchariden en oligosacchariden) helpen. FODMAP’s kunnen zorgen voor gasvorming door microbiële fermentatie in de darm en bij gevoelige personen symptomen zoals een opgeblazen gevoel en andere gastro-intestinale klachten verergeren. Het FODMAP-arme dieet verbetert symptomen bij 70% van de PDS-patiënten. Let op, een FODMAP-dieet is altijd een tijdelijke oplossing, omdat het een groot aantal gunstige voedingsstoffen uitsluit.
Conclusie
Hoewel de aanpak van SIBO met antibiotica als voorkeursbehandeling wordt beschouwd, blijkt dit in sommige gevallen niet effectief. Tot 43,7% van de patiënten krijgt een terugval binnen 9 maanden na het voltooien van de antibioticakuur. Ook komt antibiotica met bijwerkingen. Er is dus nood aan andere behandelingen voor SIBO die gericht zijn op het aanpassen van het bacteriële ecosysteem, het verbeteren van dysbiose en de kwaliteit van leven. Gecombineerd gebruik van antibiotica met kruidenextracten met antibiotische eigenschappen, probiotica, glutamine, prebiotische vezels en een tijdelijk FODMAP-arm dieet kan betere resultaten opleveren voor het beheer van SIBO dan de standaardbehandeling met alleen antibiotica en een FODMAP-arm dieet, aldus de studie van Redondo-Cuevas.
Meer weten: kom naar ons live seminar
Kom naar het live seminar van Nutriphyt – Rethink Foundation op 8 februari in Houten (Nederland) waarin Frauke A. Depauw Ph.D. en Casper Beukema je meenemen in SIBO, SIFO en Candidose en de verborgen link met diverse systemische processen.
